CENTRUM POSZUKIWAŃ OSÓB ZAGINIONYCH KOMENDY GŁÓWNEJ - Wiadomości - Komenda Powiatowa Policji w Lęborku

Od lutego br. działa w Warszawie policyjne Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych, skupiające wysokiej klasy fachowców znających doskonale problematykę zaginięć. Do poszukiwań wykorzystuje najnowocześniejszy sprzęt - bezzałogowy wielowirnikowiec, a pod koniec roku dysponować będzie Mobilnym Centrum Wsparcia Poszukiwań. Zarządza nim Naczelnik Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób Biura Służby Kryminalnej KGP, kom. Grzegorz Prusak.

Kilkunastoosobowy zespół fachowców CPOZ na bieżąco monitoruje i analizuje sprawy zaginięć osób prowadzone przez jednostki Policji w kraju. Służy wsparciem eksperckim i analitycznym w sprawach dotyczących osób zaginionych kategorii I, w sprawach wielowątkowych, o dużym stopniu skomplikowania lub będących w szczególnym zainteresowaniu mediów. - Centrum powstało z myślą o stworzeniu wyspecjalizowanej komórki do koordynowania, analizowania i nadzoru nad trudniejszymi poszukiwaniami osób zaginionych. Pracują tu policjanci z Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób BSK KGP. Starają się rozwiązać sprawy zaginięć tzw. pierwszej kategorii, tj. co do których istnieje podejrzenie zagrożenia życia i zdrowia. W trudnych przypadkach bezpośrednio włączają się w działania poszukiwawcze, by wspierać i doradzać w sytuacjach problemowych – opowiada naczelnik wydziału.

Centrum prowadzi też stały nadzór nad prowadzonymi poszukiwaniami dotyczącymi zaginięć osób małoletnich oraz zapewnia bezpośredni udział ekspertów Centrum w poszukiwaniu tych osób. Wdraża platformę przesyłu informacji w ramach systemu „Child Alert”, który powstał na bazie amerykańskiego „Amber Alert”, nazwanego tak od imienia zaginionej dziewczynki. Ideą systemu jest natychmiastowe zaalarmowanie społeczeństwa o prowadzonych poszukiwaniach zaginionego dziecka, gdy z okoliczności zaginięcia wynika, że życie, zdrowie lub wolność dziecka jest lub może być zagrożone. W przypadku takich poszukiwań opracowany zostanie w Centrum komunikat, który następnie będzie szybko rozpowszechniony za pośrednictwem mediów, takich jak np.: telewizja, internet, radio, tablice multimedialne, tablice w portach kolejowych i lotniczych, elektroniczne znaki drogowe, telefonia komórkowa. Obecnie trwają prace nad uruchomieniem funkcji powiadamiania mms o poszukiwaniach zaginionego dziecka.

Zależy nam na tym, by w jak najkrótszym czasie, możliwie najwięcej osób otrzymało informację o poszukiwaniach zaginionego dziecka. W tym celu potrzebna jest współpraca z różnymi partnerami medialnymi i społecznymi, którzy poświęcą czas antenowy, kosztem standardowej działalności. W niektórych krajach europejskich taki system już działa, np. przerywany jest nadawany program, by kilkakrotnie podać policyjny komunikat. Skuteczność takiego rozwiązania ocenia się na 90% - dodaje naczelnik. Policjanci Centrum administrują specjalną stroną zaginieni.policja.pl. - Chcemy wyjść naprzeciw oczekiwaniom społecznym, stąd pomysł na uruchomienie serwisu w Internecie. W ten sposób zwiększamy jeszcze liczbę potencjalnych odbiorców informacji o zaginionych. Jednostki prowadzące poszukiwania zaginionych mogą również liczyć na wsparcie techniczne  i logistyczne policjantów CPOZ. Pracownicy Centrum wykorzystują bowiem najnowocześniejszy sprzęt i oprogramowanie, którym jednostki w kraju nie dysponują. Niezwykle przydatnymi narzędziami wykorzystywanymi w poszukiwaniach stają się nowoczesne systemy zarządzania mapami czy bezzałogowy wielowirnikowiec, wyposażony w GPS, kamerę full HD z szerokim kątem widzenia. Urządzenie można sterować zdalnie i bez trudu zastępuje w poszukiwaniach śmigłowiec. W krótkim czasie umożliwia przeszukanie ogromnego terenu, niejednokrotnie trudno dostępnego, który w normalnych warunkach przeszukiwałoby kilkaset osób. Działa nieprzerwanie 30 minut bez zmiany baterii. Obraz zapisywany jest na nośniku w centrum sterowania. Operator ma do wyboru tryb ręczny lub automatyczny. Do urządzenia można podpiąć zwykłą kamerę full HD, na podczerwień lub termowizyjną zwaną popularnie FLIREM. Obecnie trwają prace inżynierskie nad zamontowaniem zamków do wypuszczania markerów służących do oświetlania miejsca zdarzenia światłem chemicznym lub markerem na podczerwień.

Aby obsługiwać wielowirnikowiec trzeba przejść 3-etapowe przeszkolenie. Operator musi poznać zasady działania urządzenia i zaawansowanej elektroniki oraz nabyć umiejętność pilotażu. Następnie musi praktycznie sprawdzić swoją wiedzę poprzez operowanie sprzętem w różnych warunkach. Trzeci etap to doskonalenie umiejętności nabytych podczas szkolenia z wykorzystaniem symulatora lotów bezzałogowym statkiem powietrznym. Dotychczas ukończyło je kilku policjantów Centrum. Podobne urządzenie już od pewnego czasu wykorzystują policjanci z Kanady. Dzięki niemu odnaleźli mężczyznę, który zaginął na północy kraju. Zaginiony był daleko od jakichkolwiek zabudowań i groziło mu zamarznięcie. W najbliższych miesiącach policjanci Centrum planują też zakup wyspecjalizowanego pojazdu wsparcia i koordynacji działań poszukiwawczych, zwanego Mobilnym Centrum Wsparcia Poszukiwań (MCWP). Uruchomiona została już procedura przetargowa. - Ten mobilny sztab wykorzystywany będzie do koordynacji działań poszukiwawczych. Pozwoli na właściwe rozmieszczenie sił i środków w terenie. Umożliwi efektywne zarządzanie działaniami poszukiwawczymi. Wyposażony w odpowiedni sprzęt i oprogramowanie przyspieszy proces poszukiwań. Dzięki trackerom GPS będziemy w stanie np. podać dokładnie współrzędne miejsca i zlokalizować je na mapie elektronicznej. W ten sposób możemy też tak zarządzać osobami przeszukującymi teren, by nic nie pominąć. Dotychczas dysponowały nimi tylko niektóre grupy poszukiwawczo-ratownicze – wyjaśnia kom. Prusak. W sprawach poszukiwań zaginionych osób niezbędna jest też współpraca z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problematyką zaginięć oraz ochroną życia i zdrowia ludzkiego. Głównym krajowym partnerem Policji w tym zakresie jest m.in. Fundacja „ITAKA”, która służy wsparciem prawnym i psychologicznym rodzinom zaginionych. ITAKA obsługuje również infolinię w sprawie zaginionego dziecka lub nastolatka 116 000.

Pracownicy Centrum ściśle współpracują również z grupami poszukiwawczo-ratowniczymi. Dzięki temu dysponują wiedzą o sprzęcie i umiejętnościach osób, które mogą pomóc w prowadzonych poszukiwaniach zaginionych. Wymieniają się też doświadczeniami z zakresu poszukiwań osób podczas międzynarodowych seminariów z udziałem przedstawicieli Policji innych krajów. Zbierają informacje o najlepszych praktykach. - Holenderski Czerwony Krzyż umożliwia np. na swojej stronie zamieszczenie przez rodzinę listu otwartego do zaginionego, licząc na to, że ten skontaktuje się z nimi, choćby tylko po to, by zapewnić, że jest bezpieczny i nie chce utrzymywać dalszych kontaktów z najbliższymi – opowiada naczelnik. W każdej komendzie wojewódzkiej Policji został wyznaczony koordynator ds. poszukiwań osób zaginionych. Ma on wiedzę o wszystkich poszukiwaniach kategorii I na swoim terenie, a w przypadku trudności (np. konieczność wsparcia poszukiwań przez OPP, grotołazów, certyfikowane psy do poszukiwań osób czy potrzeba wykorzystania śmigłowca) niezwłocznie zwraca się do Centrum, które za pośrednictwem Krajowego Centrum Koordynacji i Ratownictwa może uruchomić odpowiednie procedury. W garnizonie stołecznym za współpracę z Centrum odpowiedzialna jest asp. szt. Beata Majewska z Wydziału Kryminalnego. W każdej z prowadzonych spraw dotyczących zaginięć osób liczy się czas. Sprawna koordynacja działań, przepływ informacji pomiędzy różnymi podmiotami oraz wykorzystanie do poszukiwań najnowocześniejszych technologii zwiększa szanse na szybkie odnalezienie zaginionego. Z roku na rok w Polsce odnotowuje się coraz więcej zaginięć. Policjanci poszukują zarówno dorosłych, jak i dzieci. Tylko w ub. r. zgłoszono w Polsce 17 969 zaginięć (o ponad 2 tys. więcej niż w 2011 r.). Najczęściej są to ucieczki z domu, zakładów poprawczych, w przypadku starszych – ucieczka spowodowana bywa chęcią zmiany, odcięcia się od rodziny, przeszłości i nieraz kończy się na wyjeździe za granicę. Większość wraca do domów lub odnajdywana jest przez policjantów w ciągu pierwszych 14 dni po zaginięciu. W przypadku zaginionych dzieci 95 proc. z nich w ciągu pierwszych 7 dni z powrotem trafia do swoich domów.

Policyjne regulacje (Zarządzenie Nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich, Dz. Urz. KGP z dnia 5 czerwca 2012 r. poz. 29) dzielą osoby zaginione na trzy kategorie:

Kategoria I - osoby, które opuściły nagle ostatnie miejsce swojego pobytu w okolicznościach uzasadniających podejrzenie popełnienia na jej szkodę przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności, albo uzasadniających podejrzenie zagrożenia jej życia, zdrowia lub wolności, w szczególności: wskazujących na realną możliwość popełnienia przez nią samobójstwa, jeśli jest to osoba małoletnia do lat 15 i jej zaginięcie zgłoszono po raz pierwszy, jeśli jest to osoba, która z powodu wieku, choroby, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie może kierować swoim postępowaniem albo wymaga opieki lub pomocy innych osób.

Kategoria II - osoby, które opuściły ostatnie miejsce pobytu w okolicznościach nieuzasadniających niezwłocznej potrzeby zapewnienia ochrony ich życia, zdrowia lub wolności, albo udzielenia pomocy, w szczególności gdy: osoba zaginiona okazywała wcześniej niezadowolenie z własnej sytuacji życiowej lub zamiar jej zmiany, zabierając ze sobą rzeczy osobiste, osoba zaginiona opuściła ostatnie miejsce pobytu z własnej woli, nie istnieją przesłanki pozwalające do zakwalifikowania zaginięcia tej osoby do kategorii I lub III.

Kategoria III - małoletnie, których zaginięcie jest samowolnym oddaleniem się w wyniku kolejnej ucieczki z domu rodzinnego, domu dziecka  lub ośrodka opiekuńczego, bądź innej tego rodzaju placówki, w której przebywała ona na mocy orzeczenia sądu i nie była pozbawiona wolności, pełnoletnie, które w związku z przymusowym umieszczeniem przez uprawniony organ w szpitalu psychiatrycznym, domu pomocy społecznej, środowiskowym domu samopomocy lub innej tego rodzaju placówce samowolnie oddaliła się ze wskazanego miejsca pobytu, małoletnia zaginiona w związku z porwaniem rodzicielskim, tj. sytuacją, w której jedno z rodziców lub opiekunów posiadających pełną władzę rodzicielską bez woli i wiedzy drugiego z nich pod pretekstem krótkotrwałego pobytu wywozi lub zatrzymuje osobę małoletnią na stałe, pozbawiając tym samym drugiego rodzica lub opiekuna posiadającego pełną władzę rodzicielską możliwości utrzymywania kontaktu z małoletnim w przysługującym mu zgodnie z prawem zakresie.

Po przyjęciu zgłoszenia i zakwalifikowaniu zaginięcia do jednej z kategorii policjanci zobowiązani są do podjęcia działań określonych w cytowanym wyżej Zarządzeniu. 1 Wzrost liczby zaginionych dzieci wynika ze zmian w przepisach. W grupie zaginięć dzieci uwzględnia się teraz także tzw. porwanie rodzicielskie.